Mitt Romney & Barack
Obama
Ai thắng ai ?
Trần
Bình Nam
Tuần
báo The Economist số ngày 6/10 – 12/10/2012 dành 20 trang để viết về
cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ ngày 6/11 sắp tới. Bài báo phân tích lập trường và
cách ứng xử của hai ứng cử viên Mitt Romney và Barack Obama.
The Economist làm nổi bật 11 vấn đề:
(1) Bế tắc tại quốc hội, (2) Giải pháp cho thâm thủng ngân sách 1000 tỉ mỹ kim,
(3) Gỉải pháp vực kinh tế Hoa Kỳ dậy, (4) Sự khác biệt ý kiến về hệ thống chăm
lo sức khỏe của dân, (5) Vấn đề giáo dục trung tiểu học và đại học, (6) Chính
sách di dân, (7) Bế tắc về năng lượng và làm sạch bầu không khí (8) Cách giải
quyết các điểm nóng trên thế giới, (9) Khác biệt ý kiến về chi phí quốc phòng,
(10) Đối sách với tình trạng tội phạm và nhà tù trong nước, (11) Quan niệm đối
với các vấn đề đồng tính luyến ái và quyền phá thai của người phụ nữ.
Sau
cùng The Economist đặt câu hỏi “Ai thắng ai?” và hậu quả của nó với
bài: “Four more weeks” (Bốn tuần lễ
nữa). http://www.economist.com/node/21563946
**
Sau đây là nội dung bài báo **
Cuộc
bầu cử tổng thống Hoa Kỳ lần này bắt đầu với nhiều thuận lợi cho ông Romney.
Với những triệu chứng như chỉ số thất nghiệp cao trên 8%, kinh tế tăng trưởng
một cách èo ọp ở chỉ số 2%, lợi tức gia đình trung bình giảm 4.6% so với năm
2009 (là năm ông Obama bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống), ngân sách thâm thủng hơn
1000 tỉ mỹ kim suốt 4 năm liền, chiến tranh Afghanistan nhì nhằng không hơn không
thua, một cuộc cải tổ bảo hiểm sức khỏe không được sự hậu thuẫn lưỡng đảng gây
nhiều tranh luận và bất hòa trong nước thì cái hy vọng tái đắc cử của ông Obama
rất là mong manh. Nếu ông Mitt Romney biến cuộc bầu cử này thành một cuộc trưng
cầu dân ý về thành quả của đương kim tổng thống Obama thì ông sẽ thắng dễ dàng.
Nhưng
ông Romney đã không làm được như vậy, và cuộc bầu cử tổng thống này không phải
là một cuộc trưng cầu dân ý mà là một sự chọn lựa. Đa số cử tri Mỹ không bằng lòng với hiện trạng nhưng
có thể họ không bỏ phiếu cách chức ông Obama. Cử tri Hoa Kỳ biết hiện trạng tuy
không khích lệ gì nhưng không phải hoàn tòan do lỗi của ông Obama. Ông Obama kế
thừa những hệ lụy do tổng thống George Bush để lại, cũng như cuộc khủng hoảng
của đồng Euro tại Âu châu, và kinh tế Á châu trì trệ. Tuy nhiên cử tri có thể
bỏ phiếu “mời ông Obama về vườn” nếu họ thấy người thay ông có một chính sách
chấn hưng quốc gia rõ ràng minh bạch.
Và
đó là điều, theo 11 tiểu đề phân tích trên, cho thấy ông Romney lúng túng chưa
làm được. Trong khi đó cử tri thấy được chính sách của tổng thống Obama, và
biết rằng với một quốc hội bế tắc vì tranh chấp đảng phái ông Obama 4 năm tới
cũng chỉ có thể tiếp tục các kế sách hiện nay. Sẽ không có ngân sách kích cầu
kinh tế (stimulus), sẽ không có thêm nhiều tiền cho giáo dục, không có chính
sách mới cho vấn đề di dân. Cũng sẽ không có chương trình lớn làm sạch không
khí, và sẽ không có gì mới mẻ trong chương trình săn sóc sức khỏe của dân ngoài
việc thi hành “Affordable Care Act” như luật quy định.
Ông
Romney nếu muốn đắc cử phải làm rõ các chính sách của ông và làm ngay, vì ông
chỉ còn vài tuần lễ. Ông có chương trình giảm thuế, và nói sẽ làm giảm độ thâm
thủng ngân sách bằng cách lấp các lỗ hổng trong luật thuế nhưng không nói các
lỗ hổng đó là những lỗ hổng nào. Ông nói ông sẽ tìm cách hủy bỏ “Obamacare” và
luật kiểm soát tài chánh (Financial Regulations), nhưng không giải thích rõ ông
sẽ thay chúng bằng gì. Sự lờ mờ trong cách trình bày đường lối của ông Romney
làm cho cử tri khi đi bầu đứng trước một sự lựa chọn: bắn đại một mũi tên vào
bóng tối (khi bầu cho ông Romney), hoặc tái cử một đương kim tổng thống.
Nếu
thống đốc Mitt Romney đắc cử có nhiều cơ may đảng Cộng hòa sẽ chiếm đa số tại
Thượng viện, đảng Cộng hòa sẽ rộng tay hành động và sẽ có nhiều thay đổi. Trước
hết là giảm thuế và các chi phí lớn (Medicare, Medicaid, An sinh xã hội, ngoại
trừ ngân sách quốc phòng) đều phải được cắt giảm.
Tổng
thống Romney sẽ hủy bỏ hay làm nhẹ các cơ chế kiểm soát sinh hoạt tài chánh, sẽ
thay đổi cách thi hành luật Affordable Care Act của tổng thống Obama hay nếu có
thể sẽ hủy bỏ nó. Ông Romney sẽ có thái độ cứng rắn đối với các quốc gia nghịch
với Hoa Kỳ và xích gần lại với các đồng minh hơn.Tuy nhiên ông Romney sẽ rất
thận trọng khi phải quyết định đưa Hoa Kỳ vào một cuộc tranh chấp vũ trang. Về
các vấn đề xã hội như phá thai, ngừa thai, đồng tính luyến ái, quyền xử dụng
súng tổng thống Romney sẽ không ảnh hưởng trực tiếp được gì vì các quyền đó
dành cho các tiểu bang quyết định. Nhưng ông có thể ảnh hưởng qua Tối cao Pháp
viện. Đa số các thẩm phán Tối cao Pháp
viện hiện nay đều đã già sẽ về hưu và một tổng thống Cộng hòa nhiệm kỳ
2013-2016 (và nếu cả nhiệm kỳ sau 2017-2020), đảng Cộng hòa sẽ có thể thay đổi
màu sắc của Tối cao Pháp viện để xử lý các vấn đề xã hội theo hướng Cộng hòa
bảo thủ.
Lúc
này khó nói “Ai thắng Ai” . Cho đến cuối tháng 9 vừa qua tổng thống Obama có vẻ
có nhiều lợi thế. Nhưng điều này có thể thay đổi vì còn 2 cuộc tranh luận giữa
2 ứng cử viên (TBN: cuộc tranh luận đầu tiên ngày 3/10 vừa qua cho thấy ông
Romney nắm ưu thế) và biết đâu có những biến loạn về kinh tế tài chánh và tình
hình quốc tế bất lợi cho ông Obama không tiên đoán đươc.
Thảm
trạng hôm nay của Hoa Kỳ là trong hai thập niên qua quốc gia này chia rẽ thành
hai phe: 50-50 không nhân nhượng nhau. Một nửa nghĩ chính phủ cần làm nhiều hơn
cho người dân, một nửa cho rằng chính phủ đã can thiệp quá nhiều vào đời sống
người dân. Và đó là lý do trong các cuộc bầu cử tổng thống vừa qua người thắng
không hơn người thua bao nhiêu và làm cho hai khuynh hướng không thể tìm thấy
điểm dung hòa, càng ngày càng xa nhau và chia rẽ nhau hơn. Nước Mỹ từng có
truyền thống sinh hoạt lưỡng đảng như Thượng nghị sĩ Edward Kennedy (Dân chủ)
đã có thể làm việc với Thượng nghị sĩ John McCain (Cộng hòa), Bill Clinton
(tổng thống Dân chủ) có thể làm việc với Newt Ginrich (Dân biểu Cộng hòa, Chủ
tịch quốc hội). Từ năm 2010 khi đảng Cộng hòa chiếm đa số tại Hạ nghị viện
(TBN: và với sự xuất hiện của nhóm Tea Party cực hữu) thì quốc hội Hoa Kỳ hoàn
toàn bế tắc. Theo luật ký ngày 3/8/2011(Tự động cắt giảm chi phí) thì cuối năm 2012,
ngân sách quốc phòng phải giảm chi 600 tỉ mỹ kim và các chi tiêu khác phải giảm
600 tỉ (theo một chương trình giảm chi 10 năm ). Giảm chi quốc phòng sẽ làm
giảm sức mạnh của Hoa Kỳ. Và phải gỉảm chi khác thì làm sao trang trải chi phí
luật định cho thành phần “baby boomers” đến tuổi nghỉ hưu trong những năm tới
nếu quốc hội không đồng ý với nhau để có một giải pháp thay cho luật “tự động
cắt giảm chi phí quốc gia”. Cho nên nếu quốc hội vẫn bế tắc thì Hoa Kỳ không
tránh được khủng hoảng an ninh và an sinh xã hội.
Trước
bối cảnh này câu hỏi được đặt ra cho cử tri là: Tái cử tổng thống Obama, chấp
nhận hiện trạng hay bầu ông Romney để tạo thay đổi dù không biết đó là những
thay đổi gì. Chỉ biết chắc rằng ông Romney sẽ cắt giảm chi tiêu các chương
trình bình dân cần cho người yếu kém trong xã hội với một chút hy vọng mong
manh tình trạng thâm thủng ngân sách quốc gia sẽ được giải quyết phần nào.
Hai
sự chọn lựa khác nhau như nước với lửa! Và do đó, cuộc bầu cử này sẽ là cuộc
bầu cử quan trọng nhất của thập niên này./.
Trần Bình Nam
Oct.
8, 2012