Đài Á
Châu Tự Do phỏng vấn Trần
Bình Nam
Giải pháp nào cho Biển Đông?
Mặc Lâm: Vấn đề Biển Đông ngày một biến dạng vượt khỏi những dự
đoán của giới quan sát quốc tế qua các hành động lấn chiếm vừa công khai vừa
thăm dò phản ứng của nước bị xâm phạm đã nảy sinh ra những câu hỏi khá hóc búa
cho những nước yếu trước thế lực quân sự mạnh mẽ của Bắc Kinh.
Tiếp tục loạt bài Biển
Đông, khách mời của chúng tôi hôm nay là ông Trần Bình Nam, nguyên là một sĩ
quan Hải Quân của QLVNCH, ông cũng là người bỏ công nghiên cứu chuyên đề Trung
Quốc từ nhiều năm nay.
Vậy thưa, xin ông cho biết
qua kinh nghiệm nghiên cứu tình hình Biển Đông, ông nhận xét thế nào về những
diễn biến mới nhất hiện nay?
Trần Bình Nam: Liên quan đến Biển
Đông, thái độ của Trung Quốc trong năm qua cũng như năm 2012, là theo đuổi một
chính sách lấn ép trong vùng biển Hoàng Sa, Trường Sa, và rộng ra là vùng biển
trong “đường lưỡi bò” để cho thế giới quen với định kiến rằng đó là của họ.
Việt Nam từ trước đến nay mỗi lần xảy ra vụ việc đều có lên tiếng phản đối chứ
không phải là không. Và năm vừa rồi thì
đã hành động mạnh hơn. Cuối tháng
5/2011 khi tàu hải giám Trung quốc đến cắt dây cáp tìm dầu của chiếc Viking II
trong bãi Tư Chính, Việt Nam đã cho tàu tới kéo đuổi tàu hải giám của Trung
quốc đi. Qua năm 2012 Trung quốc cũng cái trò lai rai lấn ép như vậy và Việt
Nam lại lên tiếng phản đối. Nhưng cũng chỉ đến như vậy thôi chứ không thể làm
khác hơn được.
Hiện giờ thì rõ ràng
Trung Quốc coi Biển Đông là một phần trong sách lược bành trướng thế lực của
họ. Trung Quốc phải mở cửa Biển Đông vì đó là lối đi ra ngoài của họ. Và họ
thừa biết khi họ phóng sức mạnh vào biển Đông họ sẽ đụng độ với những thế lực
quan trọng, mà thế lực quan trọng nhất hiện giờ là Hoa Kỳ.
Mặc Lâm: Trước các tuyên bố
cứng rắn về sự trở lại của Hoa Kỳ thì phản ứng của Trung Quốc xem ra rất yếu
ớt, theo ông họ có sách lược nào về vấn đề này, thưa ông?
Trần Bình Nam: Trung Quốc biết họ cần
chờ đợi. Vì họ chưa đủ sức để làm một hành động gì có tính cách quân sự ngang
hàng với Hoa Kỳ. Họ chờ đợi cho đến khi có một hải lực hùng mạnh ngang ngửa với
hải quân Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương. Hai nữa họ chờ đợi thời điểm thuận lợi vì họ
biết Hoa Kỳ là một nước dân chủ, cứ 4 năm bầu cử tổng thống một lần nên chính
sách của Hoa Kỳ thay đổi theo thời gian. Chính sách thay đổi có nghĩa là khi
cương quyết, khi do dự, khi thế này khi thế khác. Họ chờ thời điểm thuận lợi
nhất để hành động.
Mặc Lâm: Còn riêng với Việt
Nam thì Trung Quốc có thay đổi gì cho phù hợp với tình hình mới hiện nay hay
không ạ?
Ông Trần Bình Nam: Đối với Việt Nam họ
dùng chính sách “cây gậy và củ cà rốt” để o ép Việt Nam. Cũng vậy với các nước
Đông Nam Á khác trong vùng. Với sách lược đó của Trung Quốc, Việt Nam cần có
một đối sách lâu dài có tính chiến lược, hơn là đối sách hiện giờ là chỉ có phản
đối bằng lời.
Mặc Lâm: Rất nhiều người
than phiền Việt Nam tỏ ra không nhất quán và rất yếu ớt. Theo ông thì đối sách
lâu dài của Việt Nam hiện nay có thể xem là chấp nhận được hay không?
Trần Bình Nam : Như đã nói, chính sách
“nước bọt” của Việt Nam hiện nay không chấp nhận được. Việt Nam cần phải làm
nhiều hơn. Ngoài việc tăng cường trang bị cho quân đội và Hải quân như Việt Nam
đang làm một cách dè dặt, Việt Nam cần có chính sách rõ ràng khi liên kết với
các thế lực có thể trở thành bạn vì đồng quyền lợi với mình –tôi muốn nói
- Hoa Kỳ. Nói như vậy không có nghĩa tôi
muốn nói rằng Việt Nam nên ngã hẵn vào Hoa Kỳ và không “chơi” với Trung quốc.
Việt Nam cần có chính sách cân đối giữa
Hoa Kỳ và Trung quốc, nhưng Việt Nam cần có một thái độ để cho Trung Quốc biết
rằng nếu Trung quốc lấn ép quá Việt Nam sẽ không do dự đi sát với Hoa Kỳ để bảo
vệ quyền lợi chung.
Ngoài ra, về chiến lược
Việt Nam cần đưa vấn đề Biển Đông ra Liên Hiệp Quốc, nói cách khác hơn là đưa
ra Tòa Án Quốc Tế để xử rõ ràng ai có chủ quyền ở vùng biển đảo nào. Biết rằng
Trung quốc sẽ không cùng đứng đơn kiện và –do đó - Tòa án quốc tế không xử
được. Nhưng việc đưa ra Tòa Quốc Tế sẽ
làm thành một vụ án và làm cho Trung quốc khó ăn nói trước dư luận quốc tế .
Song song với việc đó tôi nghĩ là Việt Nam cần đặt vận động quốc tế hóa Biển
Đông. Thực tế Việt Nam không thế đòi hỏi tất cả các hải đảo của quần đảo Trường
Sa, và nếu phân biệt rõ ràng cái gì của mình và cái gì của người khác thì Trung
quốc không lợi dụng thế “nước đục thả câu” được.
Nói tới việc quốc tế
hóa Biển Đông, Việt Nam sẽ được sự ủng hộ của khối Asean, Úc châu, Ấn Độ,
Nhật Bản và Hòa kỳ và Liên bang Nga .
Mặc Lâm: Một diễn biến mới đây
nhất là Trung Quốc đã bị Philippines đem tàu chiến ra bao vây 8 chiếc tàu cá
của Trung Quốc xâm phạm vùng biển đảo san hô Scarbouroug của nước này, và song
song với việc đó thì Phi luôn lớn tiếng cho thế giới biết những hành động vi
phạm chủ quyền của Trung Quốc, kể cả ở Liên Hiệp Quốc, theo ông thì Việt Nam có
thể học được gì từ phản ứng này của Phi, thưa ông?
Trần Bình Nam: Trong vụ xảy ra ở đảo
Scarbouroug giữa Trung Quốc và Phi Luật Tân mới đây thì đúng là thái độ của Phi
hết sức cứng rắn. Nhìn lại những việc tương tự xảy ra đối với Việt Nam thì thái
độ của Việt Nam thường dè dặt hơn. Điều này dễ hiểu. Về quân lực, nói riêng về
hải quân thì hải quân Việt Nam hiện giờ mạnh hơn hải quân Phi Luật Tân, nhưng
cái thế chính trị của Việt Nam đối với
Trung Quốc khó hơn cái thế của Phi Luật Tân đối với Trung Quốc.
Phi Luật tân hiện có
những ký kết bằng văn bản về an ninh với Hoa Kỳ. Hơn nữa mối liên hệ trong quá
khứ giữa Phi Luật Tân với Trung Quốc, cũng như Việt Nam với Trung Quốc rất khác
nhau. Sự liên hệ giữa hai nước Trung Quốc – Việt Nam quá chặt chẽ, và hiện giờ
thật ra cũng là hai nước trong khối xã hội chủ nghĩa còn lại trong ít oi những
nước XHCN trên thế giới. Kinh tế cũng vậy. Việt Nam lệ thuộc vào Trung Quốc
nhiều hơn. Cái khó nó bó cái khôn là vậy.
Phi Luật Tân dễ hành
động nên có thể hành động mạnh. Trung quốc thì chưa ở cái thế thượng phong để
muốn làm gì thì làm vì còn kiềng mặt Hoa Kỳ. Cho nên trước sự đối đầu mạnh mẽ
của Phi Luật Tân họ tạm nhượng bộ vậy thôi.
Mặc Lâm: Trong khi Trung Quốc
vẫn giam giữ trái phép 21 ngư dân của mình thì Việt Nam lại gửi một phái đoàn
quân sự cao cấp sang thăm Trung Quốc. Việc làm này khiến dư luận nghi ngờ vào
sự yếu kém của nội bộ đảng Cộng sản Việt Nam. Ông giải thích sao về câu hỏi
này?
Trần Bình Nam: Vâng. Tôi nghĩ trong
thái độ ngoại giao có hai mặt cần phải để ý đến, mặt ở bên ngoài và mặt ở bên
trong. Hà Nội đang cố giữ thái độ bình thường thăm viếng nhau, nói những lời lẽ
rất thân hữu đó là mặt ngoai giao bên ngoài. Nếu cho rằng thái độ này của Việt
Nam là qúa nhu nhược thì - tôi nghĩ – chúng ta có thể quá nghiêm khắc.
Quan trọng là thật sự
những người lãnh đạo tại Hà Nội đang toan tính gì?
Tôi nghĩ Hà Nội cũng đang tìm mọi phương cách trong
cái không gian chiến lược tù túng của mình để bảo vệ lãnh thổ, đất, biển và
nhất là bảo vệ kho tàng dầu hỏa ở dưới Biển Đông. Trong vụ bảo vệ năng lượng
này Việt Nam biết Việt Nam có một đồng minh sống chết là Hoa Kỳ.
Mặc Lâm: Xin cám ơn nhà nghiên
cứu Trung Quốc – Trần Bình Nam.
--:o0o:--