Mặc Lâm, biên tập viên RFA

Phỏng vấn Trần Bình Nam

 

đề tài: Tiến sĩ Henry Kissinger và quan hệ Hoa Kỳ- Trung quốc

phát sóng ngày 11/10/2012 lúc 6:30AM giờ Việt Nam

 

RFA: Nhật báo The Washington Post số ngày 9/10/2012 tường thuật lại cuộc hội thảo đã được tổ chức tại trung tâm Woodrow Wilson mà diễn giả là Tiến sĩ Henry Kissinger, nói về đối sách với Trung Quốc mà hai ứng viên Tổng thống Hoa Kỳ nên theo qua kinh nghiệm của ông ta. Mặc Lâm phỏng vấn ông Trần Bình Nam, người từng theo dõi những hoạt động chính trị của ông Kissinger trong cuộc chiến Việt Nam cũng như về sau này để biết thêm một góc nhìn khác của người Việt trước sự vận động cho Trung Quốc của nhà ngoại giao nổi tiếng muôn mặt này.

Mặc Lâm : Thưa, ông nghĩ thế nào về vai trò đi đêm của ông Kissinger trong cuộc chiến tranh Việt Nam, đặc biệt là những đàm phán với Trung Quốc xảy ra giữa Kissinger và Chu Ân Lai? Ông này dưới mắt người Mỹ là một người tài năng, nhưng cũng tỏ ra không ngại hy sinh đồng minh của mình, đặc biệt là trong cuộc chiến Việt Nam như chúng ta đã thấy. Với những thành quả có vẻ thiếu lương thiện như thế thì liệu khi ông lên tiếng để góp ý cho hai ứng viên tổng thống Hoa Kỳ có đáng để dư luận chú ý hay không ạ?

 

Trần Bình Nam : Tôi thấy ông Kissinger đưa ý kiến có tính phê bình chính sách đối với Trung Quốc của hai ứng cử viên Mitt Romney và tổng thống Obama trong thời gian đang tranh cử là đưa không đúng lúc. Khi các ứng cử viên tuyên bố chính sách gì trong thời gian tranh cử thì một phần do nhu cầu tranh cử, một phần nhằm đáp ứng những đòi hỏi của quần chúng để kiếm phiếu, nhưng khi đắc cử rồi thì vị tổng thống nào, Dân Chủ hay Cộng Hòa cũng sẽ áp dụng một chính sách thích hợp với sức mạnh và thế đứng của quốc gia vào lúc đó.

        Đối với ông Kissinger thì chúng ta cũng không nên ngạc nhiên vì ông xuất thân là một giáo sư và lại là người mở đường tiếp cận với Trung Quốc cho nên ông vẫn tự xem mình là người có thẩm quyền nhất để lên tiếng về các liên hệ giữa Hoa Kỳ với Trung Quốc. Dù vậy, tôi nghĩ ý kiến của ông hiện nay cũng không có trọng lượng lắm, bằng chứng là trong 30 năm qua không một vị tổng thống Cộng Hòa nào dùng ông ta.

 

Mặc Lâm : Theo như The Washington Post ghi nhận lại thì ông Kissinger đã ca tụng Mao Trạch Đông là một nhà cách mạng nhìn xa trông rộng, Chu Ân Lai là một nhà ngoại giao lỗi lạc, rồi Đặng Tiểu Bình là một nhà cải cách tuyệt vời, rồi Giang Trạch Dân, Hồ Cẩm Đào cho tới người mới nhất sắp lãnh đạo Trung Quốc là Tập Cận Bình…tất cả dưới cái nhìn của Kissigner đều có cá tính và ít nhất là có công giúp Trung Quốc hòa nhập với thế giới như ngày nay. Theo ông, cái nhìn như vậy của Tiến sĩ Kissinger sẽ có ảnh hưởng như thế nào đến tầm nhìn của người dân Hoa Kỳ vốn rất lờ mờ về các chính khách Trung Quốc?

 

Trần Bình Nam : Vâng, tôi thấy sự đánh giá của Tiến sĩ Kissinger đối với các nhà lãnh đạo Trung Quốc từ Mao Trạch Đông đến nay có tính ngoại giao và hơi cường điệu một chút, vì thật ra trong những người lãnh đạo đó ngoài Mao Trạch Đông là người đã đưa cuộc cách mạng vô sản Trung Quốc đến thành công thì có lẽ chỉ có Đặng Tiểu Bình là người lỗi lạc nhất, còn các vị khác như Giang Trạch Dân, Hồ Cẩm Đào – theo tôi - cũng chỉ là những nhà lãnh đạo trung bình. Hai vị này lãnh đạo theo lối tập thể, cho nên cũng không có gì để ca ngợi như những lời lẽ Tiến sĩ Kissinger đã dùng.

Về ảnh hưởng đối với dân chúng Hoa Kỳ thì tôi nghĩ, dân chúng Hoa Kỳ bây giờ họ tiếp cận với rất nhiều thông tin cho nên họ sẽ có nhận xét riêng, chứ không đến nỗi vì tiếng tăm của ông Kissinger mà họ sẽ đánh giá quá cao hay nhầm lẫn về các nhà lãnh đạo Trung Quốc.

Mặc Lâm : Ông Kissinger cho rằng sẽ không có bất cứ đe dọa nào từ Trung Quốc đối với Mỹ ít nhất là chưa thấy xuất hiện trong nghị trình sắp tới của tân chủ tịch Tập Cận Bình. Liệu những kết luận này có ngây thơ hay không đối với một nước Trung Quốc có truyền thống luôn luôn thay đổi trong các ván bài chính trị?

Trần Bình Nam : Vâng. Về điểm này thì tôi thực sự ngạc nhiên khi tôi đọc bài báo trên The Washington Post khi họ thuật lại nhận định này. Một ngạc nhiên nữa là ông Kissinger đưa ra kết luận này từ một cuộc nói chuyện ngắn ngủi với ông Tập Cận Bình. Tôi nghĩ rằng trong vòng 10 năm tới ông Tập Cận Bình sẽ để nhiều thì giờ lo chuyện kinh tế và củng cố sức mạnh của Trung Quốc, nhưng củng cố để làm gì? Có lẽ trong nghị trình của ông thì củng cố để chuẩn bị đương đầu với Hoa Kỳ. Trung Quốc sẽ đương đầu với Hoa Kỳ như thế nào, đáp ứng với Hoa Kỳ như thế nào sẽ là quan tâm số một của ông Tập Cận Bình trong 10 năm tới, ngoài vấn đề kinh tế. Có thể đoán rằng dưới sự lãnh đạo của ông Tập Cận Bình trong 10 năm tới Trung quốc sẽ không có kế hoạch gây sự với Hoa Kỳ vì một lý do đơn giản là chưa đủ sức. Nhưng nếu Hoa Kỳ lấn áp Trung Quốc ở đâu đó trên thế giới thì ông Tập Cận Bình sẽ không nhượng bộ dễ dàng.

 

Mặc Lâm : Ông Kissinger hoàn toàn không nhắc gì tới nỗ lực trở lại Châu Á-Thái Bình Dương của Mỹ cả. Phải chăng nước Mỹ thật sự không chú ý lắm tới vần đề này hay còn nguyên nhân nào khác, thưa ông?

 

Trần Bình Nam : Nói Mỹ không chú ý đến Châu Á-Thái Bình Dương là không đúng sự thật. Sự quan tâm của Hoa Kỳ đối với vùng Tây Thái Bình Dương, hay Châu Á-Thái Bình Dương thì đã  rõ. Năm 2010 tại Hà Nội bà bộ trưởng ngoại giao Clinton bà đã tuyên bố chính sách của Hoa Kỳ đối với Biển Đông. Và từ đó đến nay cũng có những chuyến đi quan trọng như cuộc thăm viếng Cam Ranh của Bộ Trưởng Quốc Phòng Leon Panetta. Ông Kissinger không nhắc đến các sự việc việc này có lẽ vì ông cho rằng các nỗ lực đó quá sớm và không cần thiết. Ở một diễn đàn khác, tôi nhớ hình như trong cuốn sách “On China” của ông Tiến sĩ Kissinger từng cho rằng quan hệ giữa Trung Quớc và Hoa Kỳ sẽ là một quan hệ tiệm tiến, mỗi bên một bước, nên không có gì phải hoảng hốt điều bình khiển tướng đến Tây Thái Bình Dương cả. Tôi không đồng ý với cách nhìn này của ông Kissinger.

 

Mặc Lâm : Vâng. Một lần nữa xin cám ơn nhà nghiên cứu về Trung Quốc – ông Trần Bình Nam đã giúp chúng tôi hoàn thành cuộc phỏng vấn ngày hôm nay ạ.

 

Trần Bình Nam : Xin cám ơn anh Mặc Lâm.

***